Eén van de mooiste sterrenhopen is M13 in het sterrenbeeld Hercules. Vanaf een heel donkere locatie is hij met het blote oog te zien, maar op de meeste plekken in Nederland hebt u een verrekijker nodig.

2 september 2009

• Kies als locatie platteland, dorp of buitenwijk.
• Gebruik bij voorkeur een verrekijker waarvan de voorste lenzen een doorsnede hebben van minimaal 5 cm
• Om 22:30 uur staat ster Wega, onderdeel van het sterrenbeeld Lier, vrijwel recht boven uw hoofd
• Op datzelfde tijdstip is ruim twee vuistbreedten op armlengte afstand boven de westelijke horizon de heldere roodachtige ster Arcturus zichtbaar, de helderste ster uit het sterrenbeeld Bootes
• M13 bevindt in de rand van het "emmertje" (zie afbeelding) van sterrenbeeld Hercules, links van het midden van de lijn tussen Wega en Arcturus
• De sterren van Hercules zijn niet zo helder, dus het vinden van het emmertje zal vanuit de bebouwde kom enige moeite kosten.

Het licht van M13 dat u nu ziet, vertrok zo'n 25.000 jaar geleden, toen mammoeten en sabeltandtijgers ons continent bevolkten (1). De bolvormige sterrenhoop, bestaand uit honderdduizenden sterren is, naar schatting zo'n 14 miljard jaar oud. Dat is niet gering, bijvoorbeeld in vergelijking met onze zon, die "maar" 4.5 miljard jaar oud is. Licht doet er zo'n 145 jaar over om van de ene naar de andere kant van deze sterrenhoop te komen. Alle sterren van M13 bewegen met ongeveer dezelfde snelheid naar ons toe. Daartussen zit één hele jonge blauwachtige ster. Vermoedelijk hoorde deze ster oorspronkelijk niet bij M13, maar heeft het immense zwaartekrachtveld van M13 hem ingevangen.

De sterren van M13 staan zo'n 500 maal zo dicht op elkaar als de sterren in de buurt van onze zon. Toen men in 1974 op zoek was naar een kandidaat voor het verzenden van één van de eerste radioboodschappen van de mensheid aan intelligente buitenaardse wezens, was M13 daarom een voor de hand liggende doelwit. Als het meezit weten we al over 50.000 jaar of iemand die boodschap ontvangen heeft...

JdeH

1) Licht legt elke seconde 300.000 km af.